Rusya’nın Arka Bahçesi:Kırım

31.05.2014
2.864
A+
A-
Rusya’nın Arka Bahçesi:Kırım

kırım

 

Kırım sahip olduğu stratejik konum ve verimli arazileri ile tarih boyunca çeşitli istilalara uğramıştır.İskitler,Avarlar,Venedik ve Bizans gibi devletler tarafından ele geçirilen Kırım 1475 yılında Gedik Ahmet Paşa tarafından Osmanlı’ya bağlanmıştır.Kırım’ın süvari kuvvetleri gerek Kuzey’de gerekse İran seferlerinde büyük hizmet görmüştür.

16. yüzyıldan itibaren Rusya’nın bölgede boy göstermesi ile dikkat bu yöne çevrilmiştir.Rusya’nın Volga havzası ve Karadeniz’de yayılmasına engel olunmaya çalışılmış,bu itibarla Devlet-i Aliye tarafından Kırım süvarileri çeşitli akınlara yönlendirilmiştir.

3 asırlık Osmanlı hakimiyetinden sonra bölgede Rus tesiri iyiden iyiye hissedilmeye başlandı.1776 yılında Rus desteğini alan Şahin Giray,Devlet Giray’ı mağlup etti.2 yıl kadar çatışmalar devam etti.Bölge Müslümanları kitleler halinde Anadolu’ya göçmeye başladı.Savaş ihtimalinin ortaya çıkması ile Rusya-Osmanlı İmparatorluğu arasında 10 Mart 1779’da Aynalıkavak Tenkihnamesi imzalandı.Ruslar Kırım’dan askerlerini çekmeyi taahhüt etti.Buna karşılık Şahin Giray han olarak tanınacaktı.Halk bu maddeye çok büyük tepki göstermiş ve ayaklanmıştır.Bunun üzerine bölgeye gelen Rus komutanı Potemkin 30.000 Kırımlı’yı katlederek bölgeyi bir Rus vilayeti haline getirdi (8 Nisan 1783).Müslüman bir toprağın kaybedilmesini bir türlü kabullenemeyen Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasında harp başladı (1787).Kırım’ın Karadeniz hakimiyeti için ehemmiyeti,Anadolu ve İstanbul’un güvenliği için gerekliliği savaşın diğer sebeplerini oluşturmaktadır.Neticede hezimete uğrayan Osmanlı İmparatorluğu,Rusya ile anlaşmaya razı oldu.1792 yılında imzalanan Yaş Antlaşması ile Dinyester’e kadar olan arazi Rusya’ya terk edildi.Kırım Hanlığı topraklarına sahip olması hasebiyle Rusya,Besarabya’nın da vaktiyle Kırım’a ait olduğunu ve o bölgenin de kendisine ait olduğunu iddia etti.Netice itibariyle Kırım,1954 yılında Nikita Kruşçev tarafından Ukrayna’ya devredilene kadar Rus hakimiyetinde kaldı.

Kırım,1996 yılından beri özerk bir cumhuriyet statüsündedir.Tarım,alt yapı ve turizm politikalarını belirleme hakkına sahiptir.Ayrıca Sivastopol Limanı’nın özel bir statüsü vardır.Sovyet döneminden bu yana Karadeniz’deki Rus donanmasına sığınak olmuştur.Sovyet Rusya 1991 yılında Kiev ile yaptığı anlaşma gereğince bu hakkını 2017 yılına kadar uzatmıştır.Ukrayna’da Rus yanlısı Viktor Yanukoviç’in 2010 yılında yeniden iktidara gelmesi ile Rus doğalgazının %30 daha ucuz alınması karşılığında bu hak 25 yıl daha uzatıldı.Fakat görülüyor ki Rusya’nın bu tür antlaşmalara pek ihtiyacı yoktur.Gerek bölgedeki Rus unsurunun katkısı,gerekse askeri müdahale ile Kırım üzerindeki pozisyonunu güçlendirmiştir.

tarihigercekler
BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.